Gebitsbeschermers

Bij een aantal sporten bestaan risico’s voor sportblessures en ongevallen. Een ongeval met de tanden kan leiden tot het afbreken, los gaan staan, verplaatsen of uitgeslagen worden van één of meerdere tanden. De tandarts dient dan een tijdrovende en kostbare behandeling uit te voeren om de tanden te redden, maar helaas lukt dat lang niet altijd. Daarom is het beter om deze problemen te voorkomen door tijdens het sporten een gebitsbeschermer te dragen.

Wat is een gebitsbeschermer?
Een gebitsbeschermer is een soort hoesje van zachte en harde kunststof dat over de tanden in de bovenkaak wordt geplaatst. De kunststof is enkele millimeters dik, sterk en meestal doorzichtig. De voortanden komen ideaal gesproken met de voorkant niet tegen de gebitsbeschermer aan waardoor een soort airbag-effect ontstaat. De gebitsbeschermer vangt de klap op en verdeelt de kracht van de klap in eerste instantie over alle kiezen waardoor de kracht die op de tanden terecht komt uiteindelijk minimaal is. Doordat de kracht verdeeld wordt, zal de kracht die op één enkele tand komt meestal zó klein zijn dat er geen schade optreedt.
Als er ondanks het dragen van een gebitsbeschermer toch een tand wordt uitgeslagen, dient de gebitsbeschermer als een vangnet waardoor de uitgeslagen tand niet zoek kan raken. De tand kan dan weer in de kaak worden teruggeplaatst.

Soorten gebitsbeschermers
Er bestaan drie soorten gebitsbeschermers, namelijk een kant en klare gebitsbeschermers, voorgevormde gebitsbeschermers (warm-water-beschermers) en exact passende gebitsbeschermers.

Kant en klare gebitsbeschermers
De pasvorm is matig en kan niet worden aangepast aan het gebit. Bij ademen en spreken zit de beschermer in de weg. De beschermer zal dus slecht worden gedragen. De werking is daardoor beperkt. De kosten van zo’n gebitsbeschermer zijn laag.

Voorgevormde gebitsbeschermers
In een sportzaak zijn ook voorgevormde gebitsbeschermers te koop die wel kunnen worden aangepast aan het gebit. Door de gebitsbeschermer even in heet water te leggen, wordt hij zacht en enigszins vervormbaar. De zacht geworden gebitsbeschermer wordt vervolgens over de tanden geplaatst en daar stevig tegen aangedrukt. Daardoor sluit hij beter aan. Na enige tijd koelt de gebitsbeschermer af in de mond en is de kunststof niet meer te vervormen. Zo nodig kan de procedure worden herhaald totdat de gebitsbeschermer goed om de tanden past. Het is bijzonder lastig om met deze procedure thuis tot een goed resultaat te komen.
Een voorgevormde gebitsbeschermer werkt beter dan een kant en klare gebitsbeschermer. De beschermer zit echter tegen de voortanden aan waardoor het airbag-effect niet zal optreden. Ook is het niet goed mogelijk om rekening te houden met het wisselen van de tanden en kiezen waardoor erg vaak een nieuwe beschermer zal moeten worden gekocht. De kosten zijn laag maar wel iets hoger dan van een kant en klare gebitsbeschermer.

Exact passende gebitsbeschermers
Een exact passende gebitsbeschermer moet door de tandarts of orthodontist worden gemaakt. Zo’n gebitsbeschermer geeft de beste bescherming tegen schade aan de tanden. De tandarts maakt eerst een afdruk van het gebit. Dit wordt ook wel ‘happen’ genoemd. Met behulp van de gebitsafdruk wordt vervolgens een kopie van het gebit gemaakt. Op deze kopie maakt de tandtechnieker een gebitsbeschermer die exact op het gebit past. Ook is het mogelijk om je naam onuitwisbaar in de beschermer te plaatsen en soms kan de beschermer ook in de kleuren van je club worden gemaakt. Na het maken van de gebitsafdruk duurt het meestal een week voordat de gebitsbeschermer klaar is. Veel aanvullende tandartsverzekeringen vergoeden de kosten van een gebitsbeschermer (gedeeltelijk).

Wanneer een gebitsbeschermer?
Lang niet alle sporten geven een risico voor letsel aan de tanden. Als u sport, kunt u dit risico meestal zelf wel inschatten. Sporten waarbij het risico voor een ongeval met de tanden erg groot is en waarbij u een gebitsbeschermer zou moeten dragen, zijn waterpolo, hockey, ijshockey, boksen, kickboksen en andere vechtsporten. Voor iedere sport is er ook een andere beschermer.

Gebitsbescherming tijdens wisseling
Goede bescherming van de nieuwe tanden en kiezen is erg belangrijk. Dit gaat het beste met een exact passende gebitsbeschermer met extra ruimte op de plaatsen waar de meeste veranderingen gaan plaats vinden. Doordat de wisseling redelijk goed te voorspellen is, kan de tandarts of orthodontist de beschermer zo maken dat de tanden en kiezen ongestoord kunnen wisselen terwijl de beschermer lekker vast in de mond zit. Het is niet verstandig om tijdens de wisseling een warm-water-beschermer uit de winkel te gebruiken, met het argument dat het gebit toch nog verandert.

Gebitsbescherming tijdens de beugelbehandeling
Tijdens de beugelbehandeling verandert de stand van de tanden en de kiezen. Hierdoor is het niet goed mogelijk om een exact passende gebitsbeschermer te maken. Ook de voorgevormde gebitsbeschermers zijn dan maar beperkt geschikt. De beste bescherming in combinatie met optimale bewegingsvrijheid voor de tanden en kiezen kan worden bereikt met een voorgevormde gebitsbeschermer die van een speciaal materiaal is gemaakt dat elke controle weer kan worden aangepast aan de veranderde stand van de tanden en kiezen. Dit aanpassen kan het beste worden gedaan door de tandarts of de orthodontist.